Ngày trước, giữa Thân Bao Tư và Ngũ Tử Tư từng có giao ước. Thân Bao Tư vì giúp bạn vẹn toàn đạo hiếu nên không bắt giữ Ngũ Tử Tư. Ông đồng ý để Ngũ Tử Tư diệt nước Sở. Nhưng sau đó, vì để tận trung với nước, ông thề sẽ gây dựng lại nước Sở. Ông đã viết một lá thư cảnh báo Ngũ Tử Tư rằng, tuy cố gắng của người ta nhất thời có thể đạt được mục đích, nhưng tuyệt không thể hành xử trái với lẽ Trời, nếu không, cuối cùng sẽ phải trả giá. Vậy liệu Ngũ Tử Tư có nghe theo lời khuyên của Thân Bao Tư không?
Trong lá thư Thân Bao Tư gửi cho Ngũ Tử Tư có một câu, đại ý là: “Hành xử trái lẽ Trời thì nhất định gặp quả báo, con người vĩnh viễn không thể thoát khỏi an bài của Thiên Thượng.”
Ngày nay, có một thành ngữ gọi là “nhân định thắng thiên”. Câu này có cả trong văn hóa Trung Quốc và Việt Nam. Trong Truyện Kiều cũng có câu “Xưa nay nhân định thắng thiên cũng nhiều”.
Nhưng ở Trung Quốc thời xưa vốn không hề có câu thành ngữ này. Trong văn hóa Thần truyền luôn trú trọng Thiên nhân hợp nhất, người và Trời là đồng tại, vận hành hòa hợp với nhau. Nếu con người hành xử trái lẽ Trời thì nhất định gặp quả báo, an bài của thiên thượng mới là quan trọng nhất, tất cả đều phải chiểu theo. Người quân tử hiểu mệnh Trời, dựa theo lẽ Trời mà hành.
Đôi lúc, một người làm việc tốt hay việc xấu đều là lựa chọn tự do của chính bản thân họ, không ai có thể can thiệp, đó là quyền tự do ý chí. Nhưng cuối cùng, họ đều phải gánh chịu trách nhiệm cho lựa chọn ấy.
Có người đã dùng luận điểm để phản bác, họ nói rằng: Thiên Chúa rốt cuộc có phải là toàn thiện, toàn tri, toàn năng hay không? Ví dụ nói rằng, khi mà Adam và Eva ăn trái cấm, nếu Thiên Chúa không biết thì Ngài không phải là đấng thấu tỏ mọi chuyện. Còn nếu như Thiên Chúa biết rồi mà lại không ngăn cản nó xảy, ra thì Ngài chính là không toàn năng, không toàn thiện.
Thực ra, vấn đề này rất dễ trả lời. Khi Adam và Eva ăn trái cấm, Thiên Chúa hoàn toàn biết điều đó, nhưng ngài tôn trọng lựa chọn của họ. “Từ bi” của Thiên Chúa thể hiện ở việc Ngài đã nói với họ rằng tuyệt đối không được ăn trái cấm. Nhưng mỗi người đều có ý chí tự do của mình, đều có thể đưa ra lựa chọn cho bản thân. Bởi vì lúc Thiên Chúa tạo ra con người, Ngài đã cho con người một ý chí tự do, có quyền quyết định số phận của mình. Nếu như người ta làm bất cứ chuyện lớn nhỏ nào cũng đều cần đến Thiên Chúa quyết định, thì chẳng phải Ngài tạo ra một người máy còn tốt hơn hay sao, cớ chi phải tạo một con người? Chính vì Ngài đã tạo ra một con người, nên đã cho người đó ý chí tự do.
Thiên Chúa đã dặn họ không thể ăn trái cấm đó, đây chính là từ bi của Ngài. Nhưng họ có thể lựa chọn là ăn hay là không ăn, đây chính là chọn của riêng cá nhân Adam và Eva. Nhưng chỉ cần họ ăn trái cấm rồi thì nhất định phải gánh chịu trách nhiệm cho kết quả này. Đây cũng là lý do vì sao họ có thể ăn trái cấm đó, nhưng sẽ bị đuổi ra khỏi vườn Địa đàng.
Trong quyển “Thái Thượng Cảm Ứng Thiên” có câu là: “Họa phúc vô môn, duy nhân tự triêu. Thiện ác chi báo như ảnh tùy hình”. Có nghĩa là “Họa phúc không cửa, mà là tự người rước lấy”. Ông Trời luôn công bằng, cho chúng sinh được quyền lựa chọn. Thiện hay ác, phúc hay họa, hết thảy đều là lựa chọn của mỗi cá nhân.
Với một người có tín ngưỡng mà nói, họ không dễ làm điều xấu, mà trái lại rất hay làm điều thiện. Bởi vì họ tin tưởng vào thiên mệnh, tin tưởng rằng khi Thần sáng tạo ra vũ trụ này đã chế định ra một quy tắc tuyệt đối công bằng. Dưới nguyên tắc công bằng tuyệt đối này, bạn đối tốt với người khác, thật ra cũng chính là đối tốt với chính mình. Còn nếu đối xử không tốt với người khác, thì sẽ bị ác báo, đó là tự mình chuốc lấy. Một người tin vào mệnh Trời thì sẽ trở thành một người sống có đạo đức.
Cũng giống như đạo lý mà Thân Bao Tư nhắc đến với Ngũ Tử Tư: Trong một khoảnh khắc nào đó quân Ngô có thể diệt Sở, nhưng nếu dám làm trái với ý Trời thì sau này sẽ tự chịu họa, gánh lấy báo ứng.
Ngũ Tử Tư xem xong lá thư thì trầm ngâm hồi lâu. Ông nói với người đưa thư rằng: “Hiện giờ ta việc quân bận rộn, không có thời gian viết thư trả lời. Nhà ngươi hãy giúp ta nhắn lại với Thân Bao Tư, nói rằng ta giống như một người đi đường bên ngoài, mặt trời đã sắp xuống núi rồi, nhưng vẫn còn chặng đường rất xa phải đi. Trung và hiếu không thể vẹn cả đôi đường, trời tối đường xa, nên phải đi ngược, làm trái”.
Quả thật đúng như lời cảnh báo của Thân Bao Tư, sau này Ngũ Tử Tư cũng đã phải chịu họa vì những sai lầm đã xảy ra.
Vậy Thân Bao Tư làm sao có thể khôi phục được nước Sở đã sắp suy tàn đây, chúng tôi sẽ kể tiếp câu chuyện trong phần tiếp theo, cảm ơn các bạn đã theo dõi video này, xin chào tạm biệt và hẹn gặp lại.